صورت جلسه سومین نشست همایش شهرآینده اندیشه بومی
سومین پیش نشست همایش شهر آینده اندیشه بومی با موضوع سیاست گزاری فرهنگی شهر آینده در روز سه شنبه 22 آذر 1401 به صورت حضوری در تیمچه ساختمان مرتاض دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد برگزار شد.
با حضور جناب آقای دکتر ذولفقاری و دکتر مطهری نژاد اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران و آقایان دکتر رضایی ندوشن و دکتر رفیعیان اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد.
مباحث مورد بحث در این نشست:
تغییر از پس آینده پژوهی، اقدامات مدیران شهری، نحوه برخورد با تغییرات، مطالعه شهر و شهر آینده، روایت و ساختار شهر، مساله مندی، بهشت زمینی
دکتر ذولفقاری: انشالله امیدواریم محدود به یک گفت و گو صرفا همایشی نباشد و به سمت زمینه سازی های اجتماعی و فعالیت ها و فضاهایی که در یک رویکرد تعاملی منجر به حداقل خلق تصاویر از شهر آینده با همین اندیشه بومی باشد.و این تصاویر هم انشالله در فضاهای تعاملی منجر به بهبود فضای شهری و ذهنیت های مدیران شهری ما که در حوزه حکم رانی شهر هستند شود. شاید در نگاه اول شهر آینده موضوعی بسیار ساده و مختصر باشد ولی خب موضوع جذابیست آینده برای بشر و خب همه می دانیم که باید به آینده پرداخت . همه می دانیم که اگر به آینده نپردازیم قطعا دچار مشکل می شویم.اما وقتی می خواهیم راجب آن با این شرایط کار کنیم خواهیم دید که چقدر پیچیده است .و چقدر حتی اندیشیدن به خود این موضوع میتواند با دشواری ها و پیچیدگی ها و ظرافت هایی مواجه باشد. بنابراین اگر بخواهیم بگوییم که چرا آینده پژوهی مهم است ؟ در یک واژه پاسخ خلاصه می شود و آن واژه تغییر است . تغییر یا تحول ! به نوعی خواستگاه شکلگیری آینده پژوهی ست و هم هدف آینده پژوهی ست . ما بخاطر اینکه در قبال تغییرات امروز روز به روز به شدت و سرعت بیشتری پیدا کرده تغییرات ، حداقل به خاطر مسائل تکنولوژی میریم به سمتی که از آینده پژوهی استفاده کنیم. تا غافلگیر نشویم و موج تغییر به سراغمان نیاید. آینده پژوهی تغییر و تحولاتی هم در ما هم در پیرامونمان رخ می دهد.
چگونه تغییر از پس آیندهپژوهی اتفاق می افتد؟
تغییر و تحول چیزیست که به خاطر آن آینده پژوهی شکل گرفته است . چگونه تغییرات از پس آینده پژوهی رخ می دهد ؟
تغییر و تحول در گرو چیست ؟ منظور از آینده مطلوب چیست؟
اقدامات رایجی که مدیران شهری ما برای تغییر و تحول انجام میدهند؟؟
- تنظیم سند بالادستی، نوشتن طرح جامع و...
- تغییر ساختار، تمرکز بر ساماندهی و ایجاد ساختار جدید
- تمرکز بر نیروی انسانی و تامین مالی
- استفاده از مدیران تحول خواه(تحول گرا)(رویکرد تحول گرایی)
- اتاق فکر، تفکر و اندیشه در باب آینده
برخورد با تغییرات با ذهنی گشوده ونه با تفکرات قدیمی. در غیر این صورت تحولی در جهت دستیابی به آینده رخ نخواهد داد.
ما معمولا از مدیران تحول خواه استقبال می کنیم ... مثلا می گوییم قرار است شهر مارا تغییر دهد ، آینده مارا تغییر دهد ...ولی اگر رویکرد تحقق گرایی در آن نباشد قطعا تحولی در آن رخ نمیدهد. تغییر ریشه در اذهان ما دارد ، ریشه در ذهنیت ها دارد تا زمانی که شما ذهنیت های خود را اصلاح نکنید ، نگرش های خود را حس نکنید درست نمیشود . آن چیزی که عامل تغییر و بذر اصلی تغییر است ، این است که شما حاضر باشید با ذهن باز و گشوده نسبت به تغییر برخورد کنید و سعی کنید تغییر و تحولات رو و در واقع چیزی که در پیرامون رخ می دهد را بتوانید پذیرش یا تغییر دهید . تغییر ذهنیت ها کار ساده ای نیست ...اگر کار ساده ای بود خب خیلی اوقات این تغییر و تحولات رخ می دادند.!! تغییر ذهنیت ها اگر با رویکرد آینده پژوهی میسر شود حتما آینده پژوهی خوبی خواهد شد . این اطمینان را به شما می دهم که اگر رویکرد های آینده پژوهی به صورت اصلی و درست پیاده شود حتما تغییر ذهنیت ها در آن است . معادل آنده پژوهی به لاتین :feutures اون s آخر یعنی نمایندگی آینده هارا دارد . یعنی شما قرار هست اگر راجب شهر و آینده سخن بگویید روی تصمیم قطعی از پیش تعیین شده مطلوب ذهن خودتان صحبت کنید؟ نه ! ذهنیت های مختلف را بشنوید و آن ها را طوری درگیر کنید که بتوانند تصاویر دقیقی از feutures از آینده را تسخیر کنند. و خلق شود و به سمتش حرکت داده شود . کلام آخر آینده پژوهی یعنی : تحول این ذهنیت ها ...
لازمه تغییرات مثبت در شهر و شهرسازی، تغییر در نوع تفکر، ذهنیات و اندیشه های مردم است.
رسیدن به آینده مطلوب در گرو استفاده از تفکرات و ذهنیات افراد و متخصصان علوم مختلف است.
جناب دکتر مطهری نژاد: (مطالعه شهر و شهر آینده)
- بازخوانی آینده شهر و برنامه ریزی برای آن، توسط شهرداری ها و سایر نهادهای مدیریت شهری
- ارتقای مولفه های مطلوب و کاهش آسیب های وضع موجود
- وقتی صحبت از شهر و آینده می شود می خواهیم آینده شهر را باز خواهی بکنیم و برای آن برنامه ریزی بکنیم . این اتفاقیست که در حوزه برنامه ریزی راهبردی توسط شهرداری ها شکل می گیرد . همین موقعیت کنونی را میخواهیم ادامه دهیم و آسیب های آن را کاهش دهیم و بر این اساس به سمت برنامه ریزی رویم و نگاه ما تغییر گسترده ای ندارد و در یک موقعیت موجود مستقر هستیم و فقط می خواهیم اصلاحاتی در آن انجام دهیم . برای شهر آینده سعی می کنیم از موقعیت موجود به آن موقعیت ایده آل شهر آینده برسیم . وقتی از شهر آینده سخن می گوییم در واقع آن عنصر اصلی فضای آینده پذیر است که می توانیم برای آن تصویر پردازی بکنیم و برای شهر آینده و محیطی که قرار است شکل بگیرد مطالعاتمان را داشته باشیم . و بعد باید فرایند تغییر را بوجود آوریم و به رویکرد مطلوب برسیم.
- صنعتی کردن شهر ها آسیب های جدی را وارد کردند .و شهر ها دچار تغییر و تحولات شدیدی شدند . و اتفاقات بسیار سخت و پیچیده ای در شهر ها رخ داد و شهر ها تبدیل شد به مکان هایی پر از شلوغی و سر و صدا که ساختار های خود را دارد و انواع آلودگی ها در شهر بوجود آمد.
- و خود آن کارخانه داران و صنعتگران از شهر کوچ کردند به سمت حاشیه شهر ها .شهر ها به شدت به دنبال صنعت زدایی رفتند .در چنین موقعیتی ما به یک هویتی رسیدیم که حدود شهر مشخص شد و باعث اذییت گروه های مختلف اجتماعی شد و به صنعتی زدایی انجامید . گروه های مختلف با علایق مختلف شهر به سمت یک شهر پست مدرن حرکت کرد .
عنصر اصلی در شهرآینده، فضای آینده است(منظور تصویر سازی ذهنی آینده است)
تفکرات صنعتی زدایی در عصر حاضر برای کاهش آسیب های صنعتی شدن شهرهاست
تفکرات صنعتی زدایی آغاز توجه به حقوق شهروندی در مدیریت و برنامه ریزی شهری
رویکرد فرهنگ زدایی نمیتواند در شهرسازی و شهر رواج یابد.
بی هویتی شهر و شهروندان نتیجه تکثر فرهنگ ها است که باعث آسیب های جدی شهر میشود.
شهر آینده باید بتواند مارا از این بی هویتی و تکثر فرهنگ ها نجات دهد.
روایت شهر:
آیا در روایت شهر مسئله مندی وجود دارد؟؟ و بر اساس این مسئله مندی الگوی توسعه شهر اتفاق افتاده است؟؟
مسئله بندی شهر آینده موضوعی جدیست !! و باید به این موضوع پرداخت که مسئله بندی باید در چه حوزه هایی بسنده کند . (مسائل اجتماعی ، اقتصادی ، دفاعی و...)
ساختار شهر:
توجه به ساختار شهر
ساختار مهندسی شهر به عنوان اصلی ترین ساختار شهر در برخی شهرها شناخته میشود
فراتر از روایت ساختار مهندسی، روایت فرهنگ ها و سنت ها و دین و قومیت است.
توجه به تاریخ و فرهنگ تاریخی یک شهر
قالبا روایت مرتبط با شهرآینده را نداریم
شهر ما آینده تمدنی و آینده اجتماعی نداشته است.
تاکید بر روایت شهرآینده و حرکت به سوی رویکرد شهر آینده.
روایت شهر بایستی در مسئلهمندی شهرآینده باشد... حرکت به سمت موقعیت مساله مندی شهرآینده.
مسالهمندی در چه حوزه هایی؟
طرح مساله مندی در راستای سنت ها و فرهنگ دینی ما در جهت آینده شهر
مدل تابشی و بازتابشی در مساله مندی شهرآینده
در نظر گرفتن موضوعات به صورت مجرد یک آسیب است.
بهشت زمینی نداریم، بهشت قابل ساخته شدن بر روی زمین نیست.
حرکت از وضع موجود به سمت شهرآینده می باشد بنابراین فناوری و تکنولوژی کنار گذاشته نمیشود و مطابق با پیشرفت دیگر عوامل پیشرفت می کند.
پیشنهاد دکتر مطهری نژاد: یک رویداد یک ساله که 40 رویداد تصویر سازی داشته باشد.
